forum.Mashal.org

ببرک کارمل تا آخرين نفس هاي خود به حقانيت راهي که خود انتخاب نموده بود باور داشت.

نويسنده : ولاديمير پلاتسون

مترجم: ماستر علوم سياسي ، ع . ق. فضلي

13 دسامبر 2010
رهبران احزاب سیاسی و سران دولت ها همواره مورد انتقاد شدید، و گاهی هم تحقیر آمیز که همیشه توجیه پذیر نمیبود، قرار میگرفتند. علاوه بر این، به چنین حملاتی نه تنها مخالفان خارجی سیاسی ، بلکه حتی همرزمان دیروزی حزبی نیز متوسل شده اند.

آنچه که به افغانستان مربوط میشود، مطبوعات غربی ابتداء نور محمد تره کی منشی عمومی اول کمیتۀ مرکزی ح.د.خ.ا. را به خاطر موضعگیری جانبداری از اتحاد شوروی و سپس، منشی عمومی دوم حزب، حفیظ الله امین که متهم به دیکتاتوری و سرکوب همگانی (برحق) و حتی همکاری با سی آی ای (ثابت نشده) مورد انتقاد قرار دادند.

ببرک کارمل منشی عمومی سوم کمیته مرکزی ح.د.خ.ا. که با حمایت رهبری شوروی در ماه دسامبر سال ۱۹۷۹ به قدرت رسید. با توجه به گسترش جنگ داخلی در کشور و دخالت بی سابقه خارجی در امور داخلی افغانستان، مسؤولیت بزرگ به خاطر سرنوشت کشور و مردم بر عهدۀ او قرار گرفت.

از دیدگاه امروزی به مشکل میتوان گفت که حوادث در این کشور به کدام جهت انکشاف میکرد اگر ببرک کارمل از امکانات کافی به خاطر طرح و تحقق سیاست برخوردار میبود که با واقعیت های وضعیت دشوار آن زمان مطابقت میداشت بر اساس تجزیه و تحلیلی مواد منتشرۀ دوران قبل از انقلاب می توان استدلال کرد، که ببرک کارمل دربارۀ انکشاف و توسعه افغانستان در راه دموکراسی و مدرنیزاسیون دیدگاه مستقل خودرا داشت. فقط در غرب رژیم را که در ۲۷ اپریل ۱۹۷۸ در کابل برقرار شد، بنام رژیم کمونیستی می نامیدند. ولی هیچ یک از رهبران افغانستان جدید هرگز خودرا کمونیست اعلام نکرده بود. سخن بر سر ساختمان جامعۀ «عاری از استثمار انسان توسط انسان» در میان بود. همانطوری که م. ف. سلینکین شرقشناس و افغانستان شناس معروف نوشته بود، ببرک کارمل به خاطری به سوسیالیزم رو آورده بود که «در آن جایگزینی برای سیستم اجتماعی بی رحمانه، فاقد معنویت و ضدانسانی سرمایه داری را مشاهده میکرد». در عین حال، "او که معتقد به اندیشه های مارکسیزم بود، قاطعانه مخالف سوسیالیزه کردن فوری افغانستان بود، عقیده داشت که این کشور کاملاً به پختگی خود نرسیده و برای این نوع آزمایش های ولونتاریستی آماده نمیباشد." (ولونتاریزم- دکترینی است که بر مبنای اراده شخصی رهبر استوار شده است. در افغانستان حفیظ الله امین یک ولونتاریست بود که شرایط عینی و ذهنی افغانستان را از نظر دور داشته و نظریاتش را از طریق دیکتاتوری عملی میکرد. مترجم)

با وجود این، ببرک کارمل که در شرایط حضور نیروهای شوروی در حلقه محاصرۀ مشاوران پُرقدرت ولی بسیار دور از درک اوضاع افغانستان، قرار داشت، قادر نبود تا سیر حوادث را در مسیر مورد نظر خود هدایت کند. ببرک کارمل بعد از استعفای اجباری خود، موقعیکه در ماسکو بسر میبرد در یک مصاحبۀ خود با دلایل کامل اظهار نمود: «من رهبر یک دولت مستقل نبودم. افغانستان کشور اشغال شده بود، که عملاً شما آنرا اداره میکردید . . . من نمیتوانستم یک قدم هم بدون مشاورین شما بردارم». او خشم خودرا نسبت عدم درک خصوصیات افغانستان از طرف «رفقای شوروی» و فشار شدید از جانب نیروهای ما بر وی، اظهار نمود. همان مشاوران ارشد و دیپلومات ها اشتباهات و خطاهای آشکار خودرا به پای رهبری افغانستان در رأس ببرک کارمل می بستند و در ماسکو کارمل را به مثابۀ شخص متزلزل، فاقد قاطعیت و ناتوان در امر تحقق سیاست مصالحۀ ملی که در ماسکو طرحریزی شده بود، معرفی میکردند. در واقع او را مقصر تمام مشکلات قلمداد نمودند. نه تنها مخالفان او در حزب برای بی اعتبار ساختن ببرک کارمل به عنوان یک شخص و سیاستمدار دخیل بودند . . .

به تاریخ ۳۰ مارچ سال ۱۹۸۶ ببرک کارمل توسط طیارۀ ویژه به ماسکو انتقال داده شد، جاییکه به او به شکل مؤدبانه دربارۀ استعفای داوطلبانه «به خاطر منافع علیای کشور» و سپردن اختیارات خود به دکتور نجیب الله، پیشنهاد کردند. به تاریخ ۴ ماه می ببرک کارمل را از مقام منشی عمومی به اساس فرمول پذیرفته شده در زمان شوروی سابق «به دلایل وضع صحی» سبکدوش کردند و در ماه نوامبر «غرض معالجه» به اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی اعزام نمودند.

ببرک کارمل که از دوری از وطن بسیار رنج می برد، بارها و بارها به رهبری شوروی به خاطر بازگشت به افغانستان مراجعه کرده بود. بالاخره، این خواهش او را برآورده ساختند. او در سال های اخیر در حیرتان زنده گی میکرد. من او را در آنجا دیدم که با مردم محلی صحبت میکرد، ولی کارمندان استخباراتی ما که ظاهراً مسؤولیت امنیت او را بر عهده داشتند، به من «مشوره» رفتن به نزد وی را ندادند. به زودی واقعاً هم ببرک کارمل با مشکلات سلامتی مواجه گردید و او مجبور شد دورۀ درمان و معالجه را در ماسکو بگذراند.

آخرین بار من با او مدت کوتاهی پیش از وفاتش ملاقات نمودم. پسر کوچک او کاوه از من خواهش نمود، تا دوکتور خوب را پیدا نمایم. همراه با دکتور، دکتوری از بالاترین رده، ما به آپارتمان او آمدیم که در ساختمان سابق مهمانخانۀ حزبی مربوط انستیتیوت علوم اجتماعی کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قرار داشت. وضع ببرک کارمل بسیار خراب بود. در صورت تشخیص «تصلب شرائین مغزی با عواقب ناشی از اختلالات گردش خون و ضعف بنیه و عوارض سرطان» او نمیوانست وضع بهتر ازین داشته باشد.

ببرک کارمل در ماه دسامبر سال ۱۹۹۶ در ماسکو در بیمارستان شماره یک شهری (طبق اطلاعات دیگر در بیمارستان مرکزی کلینیکی در جادۀ روبلیوفسکی) درگذشت. او ۶۸ سال عمر داشت.

در مراسم ترحیم که در بیمارستان مرکزی پولیکلینیکی برگزار شده بود، هیچکدام از نماینده های ارشد مقامات کرملین را من ندیدم. بستگان نزدیک جنازۀ او را توسط طیاره به افغانستان انتقال دادند و مطابق وصیت نامه اش او را در حیرتان به خاک سپردند.

قابل تذکر است که ببرک کارمل همیشه نسبت به اتحاد شوروی، هم در مرحلۀ اولی فعالیتهای سیاسی خود، هم در سالهای تبعید که از دست «دوستان شوروی» و یکتعداد همرزمان حزبی دیروزی و ظاهراً همفکران در آن قرار گرفته بود، علاقمندی صادقانه داشت. او تا آخرین نفس های خود به حقانیتِ راهی که خود انتخاب نموده بود و هدف نهائی آن را در دگرگونی جامعۀ افغانی بر اساس اصول دموکراتیک می دید، اعتقاد داشت.



منبع:

http://www.afghanistan.ru/doc/19052.html

Бабрак Кармаль до последнего вздоха верил в правоту избранного им пути

10:09 | 13.12.2010
Владимир ПЛАСТУН (Фото: azmoonemelli.com)


Об авторе: Владимир Никитович Пластун - профессор Кафедры востоковедения Новосибирского госуниверситета, доктор исторических наук.

Руководители политических партий и главы государств всегда подвергались ожесточённой, а порой и унизительной и не всегда обоснованной критике. Причём к таким выпадам прибегали не только зарубежные политические противники, но и сами вчерашние однопартийцы.

Что касается Афганистана, то западная печать с критикой обрушилась сначала на 1-го генерального секретаря ЦК НДПА Нур Мухаммада Тараки за его просоветскую позицию, а затем на 2-го генсека – Хафизуллу Амина, обвинявшегося в диктатуре, массовых репрессиях (справедливо) и даже сотрудничестве с ЦРУ (не доказано).

Третьим генеральным секретарём ЦК НДПА стал Бабрак Кармаль, занявший этот пост при поддержке советского руководства в декабре 1979 года. Учитывая разразившуюся в стране гражданскую войну и беспрецедентное иностранное вмешательство во внутренние дела Афганистана, на его плечи легла огромная ответственность за судьбу страны и народа.

С позиций сегодняшнего дня трудно сказать, в каком направлении развивались бы события в этой стране, если бы у Б. Кармаля были достаточные возможности для выработки и осуществления политики, соответствующей реалиям той сложнейшей ситуации. На основании анализа опубликованных ещё в дореволюционное время материалов можно утверждать, что он имел собственное видение развития Афганистана по пути модернизации и демократии. Это только на Западе установившийся после военного переворота в Кабуле 27 апреля 1978 года режим называли коммунистическим. Ни один из руководителей нового Афганистана никогда не объявлял себя коммунистом. Речь шла о строительстве общества «свободного от эксплуатации человека человеком». Как писал известный востоковед-афганист М. Ф. Слинкин, Б. Кармаль обращался к социализму потому, что «видел в нём альтернативу жестокому, бездуховному, антигуманному капиталистическому общественному устройству». В то же время, «разделяя идеи марксизма, он решительно выступал против немедленной социализации Афганистана, считая, что эта страна совершенно не созрела и не готова для подобного рода волюнтаристских экспериментов».

Однако в присутствии советских войск, окружённый всесильными, но очень далёкими от понимания афганской ситуации советниками, он был не в силах направлять ход событий в нужное русло. Уже после своей вынужденной отставки, находясь в Москве, он с полным основанием заявил в одном из интервью: «Я не являлся руководителем суверенного государства. Это было оккупированное государство, где реально правили вы… Я шагу не мог ступить без ваших советников». Он высказывал возмущение непониманием «советскими товарищами» специфики Афганистана и жёстким давлением на него со стороны наших силовиков. Те же высокопоставленные советники и дипломаты списывали на афганское руководство во главе с Б. Кармалем собственные явные просчёты и ошибки, создавали в Москве образ Кармаля как личности колеблющейся, нерешительной и неспособной к реализации выработанной в Москве политики национального примирения. Из него фактически сделали «козла отпущения». К дискредитации Б. Кармаля как человека и политического деятеля приложили руку не только его оппоненты в партии…

30 марта 1986 г. Б. Кармаль был доставлен специальным самолётом в Москву, где ему в вежливо-категоричной форме предложили добровольно уйти в отставку «во имя высших интересов страны», передав свои полномочия доктору Наджибулле. 4 мая Б. Кармаля освободили от должности генсека по принятой в советские времена формулировке «по состоянию здоровья», а в ноябре отправили в СССР «на лечение».

Тяжело переживая оторванность от родины, Б. Кармаль неоднократно обращался к советскому руководству с просьбами о его возвращении в Афганистан. В конце концов, его просьбу удовлетворили. Последние годы он жил в Хайратане. Я видел его там, беседующим с местными жителями, но подойти к нему мне «не посоветовали» наши ребята из спецслужб, которые, видимо, одновременно отвечали за его безопасность. Вскоре проблемы со здоровьем у Б. Кармаля действительно проявились, и он был вынужден проходить курс лечения в Москве.

Последний раз я встретился с ним совсем незадолго до его кончины. Ко мне обратился его младший сын Кава с просьбой найти хорошего врача. Вместе с доктором, врачом высшей категории мы приехали на квартиру, располагавшуюся в здании партийной гостиницы бывшего Института общественных наук при ЦК КПСС. Вид у Б. Кармаля был ужасный. При диагнозе «церебральный атеросклероз с последствиями нарушения кровообращения и раковая кахексия (истощение)» он и не мог выглядеть иначе.

Умер Б. Кармаль в декабре 1996 года в Москве в 1-й Градской больнице (по другим данным – в Центральной клинической больнице на Рублёвском шоссе). Тогда ему исполнилось 68 лет.

На панихиде, состоявшейся в ЦКБ, ни одного высокопоставленного представителя кремлёвских властей я не заметил. Близкие родственники самолетом доставили его тело в Афганистан и похоронили, согласно завещанию, в Хайратане.

Следует подчеркнуть, что Б. Кармаль всегда с искренней симпатией относился к Советскому Союзу, как в начальный период своей политической деятельности, так и в годы остракизма, которому его подвергли бесцеремонные «советские друзья» и некоторые вчерашние однопартийцы и вроде бы единомышленники. Он до последнего вздоха верил в правоту избранного им пути, конечную цель которого видел в преобразовании афганского общества на демократических началах.

Мнение автора может не совпадать с позицией редакции.

رفقاي نهايت محترم!
از حضور شما خواهشمندم تا باحوصله مندي و مراعات تمامي نزاکت هاي ادبي در پروسه بيان خاطرات و پندار ها تان در مورد شخصيت کم نظير و بلند مرتبت زنده ياد رفيق ببرک کارمل عزيز سهم گيرد.
به اميد حضور شايسته شما ياران

متاسفانه ادمی که این شخص را کاملاء فهمیده باشد ما در افغانستان نداریم و یا پیدا نمیشود . مطمیناء این از بی سوادی تمام ما افغانها منجمله پیروان این شخص و مخالفان این شخص و حتی اعضای خانواده این میباشد . در تمام عمر شاید این شخص کسی را که سواد سیاسی داشته باشد در اقربان خود نیافت تا به او راز مبارزات سیاسی را باز گو نماید . برای همین سیاسیون افغانستان یتیمانی بیش نیستند .

رفقای عزیز خوش باشید . خواهر ساحل !هرآن کسیکه این یادداشت را دراینجا نشر کرده جفای دیګر است درحق این ابرمرد تاریخ سیاسی کشور ما . یکی مراسم یادبود آنرا بنحوی شایسته آن سازماندهی نمیکند و دیګری او را با رفیق بریالی یکسان بر مقایسه میګیرد . ای کاش او زنده میبود و رفقای ناخلف خودرا میدید آن کسانی را که درسال ها و حتی ماه وروز های اخیر زندهګی وصیت میکرد و درمورد اندیشه های جدید و پاتراتیزم مشوره و نسخه میدادند . ولی متاسفانه این ناخلف ها شخصیت رفیق ګرامی را یک سویتیست زیاد به معرفی نمیګیرند . سوال پیدا میشود که هنوز امکانات مساعد شده است که از شخصیت رفیق کارمل بطور شایسته آن تجلیل به عمل آید ؟ رفقای ګرامی بس آست به لحاظ چیزیکه شما عقیده دارید دیګر از نام رفیق کارمل ازنام فامیل و از نام برادر آن دیګر تجارت سیاسی نکنید و ازشما ګرداننده ګان این ورق الکترونیکی تقاضا مینمایم تا تمام یادداشت این ګفتمان را که درمورد شخصیت نامی رفیق کارمل عزیز است حذف نماید . از طرف یک پرجمی ساده که صرف بنام رفیق کارمل حزبی شده بودم نه بخواندن اساسنامه و مرامنامه حزب .